خیر و شر کرونا برای هنر - وبلاگ هیچکس

به گزارش وبلاگ هیچکس، تارا نظم علیزاده، نقاش و مدرس رشته نقاشی بر این باور است که کرونا، بحران مالی شدیدی را برای هنر ایجاد کرده، اما تا این­جا باعث ایجاد خلاقیت در آموزش، خلق اثر و اقتصاد هنر هم شده و هنرمندان می­ توانند از این روزنه­ ها راه را به سوی افق های تازه باز کنند.

این هنرمند نقاش در یادداشتی به موضوع تاثیر شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد هنر و تحولات مثبتی که در پیش داشته، پرداخته است.

متن یادداشت تارا نظم علیزاده که در اختیار وبلاگ هیچکس قرار گرفته، به شرح زیر است:

در خبرها آمده بود موزه متروپولیتن تعدادی از کارمندهایش از جمله 81 کارمند را که مستقیما با مخاطب ها در ارتباط بودند، اخراج کرده است. این روزها از این جنس خبرهای ناخوشایند کم نیستند و با پیش ­بینی کارشناسان اقتصاد هنر، با یک رکود مالی در فروش آثار هنری و یا حتی فرایند مجموعه داری در جهان روبه رو خواهیم شد.

در ایران نیز مانند بسیاری از نقاط جهان، عرصه هنر در ماه های اخیر با چالش­ های زیادی روبه رو شده است. سال هاست نمایشگاه های پررونقی در آخر سال برگزار می­ شود که با استقبال گالری دارهای حرفه ای هم همراه بوده و هنرمندان نیز به شرکت در آن تمایل داشتند. این نمایشگاه­ ها محفل مناسبی برای فروش آثار هنری و به چرخش درآوردن چرخ­ های اقتصاد هنر بود؛ اسفندماه هر سال افتتاحیه­ این نمایشگاه­ ها بود که امسال این افتتاحیه­ ها با اعلام حضور بیماری کووید 19 در ایران همزمان شد. توقف این نمایشگاه­ ها اولین ضربه به اقتصاد هنر بود و من از نزدیک شاهد بودم که هنرمندان بسیاری در پی این شرایط، با مسائل مالی روبرو شدند.

اما من نقاش و مدرس هنر هستم و اقتصاد هنر را به کارشناسانش وا می­ گذارم و از زاویه­ حرفه­ خودم به این ماجرا نگاه می­ کنم. هنرمندان همواره در سخت­ ترین شرایط و تاریک ­ترین روزها به دنبال باز کردن روزنه­ های جدید و برافروختن روشنایی­ ها هستند.

در میان تیرگی­ هایی که ویروس کرونا خلق کرده است، می­ توان به نکات مثبتی از این دوران قرنطینگی هم اشاره کرد. این قرنطینگی نوعی فراغت زمانی برای هنرمندان ایجاد کرده تا به خلق آثار جدید و به نتیجه رساندن پروژه های نیمه کاره شان بپردازند.

از سوی دیگر این جریان آغازی شده برای تولید آثاری با موضوع ویروس کرونا و آغاز خوبی هم بوده است. آغازی که یادآور دوران شیوع طاعون است که از آن به عنوان مرگ سیاه یاد می­ شد، اما هنرمندان در آن شرایط سخت آثاری مرتبط با طاعون خلق کردند از جمله آثاری که در ونیز ایتالیا خلق شد. این روزها نیز در زمینه­ خلق آثار هم فرصت ویژه ای برای تفکر، ایده پردازی و خلق پیش آمده است. در فضایی که نگرانی سلامتی اطرافیان وجود دارد و هنرمندان گاهی صحبت از ترس های پنهانی می کردند، اما با تکیه بر ابزار و ایده هایشان، خلق های خیلی کنش داری انجام دادند.

از سوی دیگر موزه­ ها و گالری­ های جهان در حال خلق فرصت­ های جدید برای مخاطبانشان هستند؛ فرصت­ هایی که با استفاده از ظرفیت فضای مجازی خلق شده است. بازدید مجازی از موزه­ ها و گالری­ های مطرح جهان رونق گرفته است و به نظر می­ رسد فناوری به طور جدی وارد عرصه کار هنری شده است، گالری دارها از لایوهای اینستاگرامی و فضاهای آنلاین برای فروش آثار استفاده می­ کنند. با درایت گالری دارها که گاه فروش­ های آنلاین با حداقل قیمت ها را آغاز کردند یک حرکت مالی هم آغاز شده است که می­ تواند به تدریج فشارها را کم تر و کم رنگ تر کند.

در زمینه­ آموزش هم بحث­ های جدی و تخصصی به صورت آنلاین ایجاد شده است، برخی هنرمندان در یک حرکت جالب بررسی و فرایند تولید آثارشان را در فضای مجازی به اشتراک گذاشتند. هرچند قبلا هم این فضا وجود داشت، اما هیچ­گاه با این شدت و حجم نبود.

حقیقت این است که بسیاری از ما هنرمندان فکر نمی­ کردیم فضای مجازی بتواند تا این حد موثر باشد. اما این روزها با اپلیکیشن­ های متفاوت کلاس­ ها و کارگاه­ های متنوعی برگزار کردیم. خلاقیت هایی در بحث آموزشی کارگاهی در فضای مجازی دیده شد که بیشتر هنرجوها و دانشجوها از این کارگاه­ ها رضایت دارند؛ البته در کارگاه­ ها حضور فیزیکی خیلی مهم است، اما با به کارگیری خلاقیت­ ها حس خیلی جدا و کَنده شده ای به شرکت کنندگان در کارگاه­ های آنلاین دست نداده است.

بسیاری از هنرمندانی که قبلا در فضای مجازی منفعل بودند، حالا بسیار فعالانه در این فضا حضور یافته­ اند. این اتفاق یک جریان سیال و روان را بین هنرمندان و مردم ایجاد می­ کند. گویا در فضای مجازی امکان گفت وگوها بیشتر شده و اگر پیشتر میان برخی هنرمندان و گالری­ دارها نوعی گارد وجود داشت، اکنون با فضای مجازی این فاصله کمتر شده است و هنرمندان تهرانی و شهرهای دیگر کشور هم فرصت ارتباط بیشتری با هم پیدا کرده­ اند و حتی هنرمندانی که از ایران مهاجرت کرده بودند اکنون با هنرمندان داخلی ارتباط بیشتری دارند.

کلام آخر این­که این ویروس کرونا، بحران مالی شدیدی را برای هنر ایجاد کرده اما تا این­جا باعث ایجاد خلاقیت در آموزش، خلق اثر و بیزینسِ آرت هم شده و هنرمندان می­ توانند از این روزنه­ ها راه را به سوی افق­ های تازه باز کنند.