چگونه با ترس از دست دادن مقابله کنیم؟ - وبلاگ هیچکس

به گزارش وبلاگ هیچکس، چگونه با ترس از دست دادن مقابله کنیم؟ در خیلی از اوقات شاهد این هستیم که در حین یا پیش از انجام کاری افکار منفی به سراغ ما می آیند که می توانند برای ما بسیار مخرب باشند، اما واقعیت اینجاست که علت افکار منفی چیست و چگونه باید بر آن ها غلبه کرد؟ یکی از این افکار منفی، ترس از دست دادن است که به آن فومو (Fear Of Missing Out- FOMO) نیز می گویند.

وبلاگ هیچکس| من هم قبلا این مشکل را داشتم؛ درست مثل اعتیاد بود، با این تفاوت که مواد مصرف نمی کردم. درعوض اعتیادم تمایل به مصرف چیز هایی بود که نمی توانستم داشته باشم. داشتن همچین مسئله ای افتخار نیست. آن وقت ها از خانواده و دوستانم پنهانش می کردم و ظاهرم را طوری می ساختم که انگار نه انگار چیزی آزارم می دهد، اما از درون پریشان بودم.

به گزارش وبلاگ هیچکس، من از عارضه ای به نام فومو به معنی ترس از دست دادن رنج می بردم. شاید درباره آن شنیده باشید یا شاید اصلا خودتان هم به نوعی درگیر این مرض باشید. تا سال ها چیزی که اصلا نمی خواستم در موردش کم بیاورم، سفررفتن بود. فقط کافی بود عکس منظره زیبایی را نشانم می دادید تا بلافاصله احساس کنم که باید به هر قیمتی، حتی شده کفشم را بفروشم، خودم را به آنجا برسانم؛ آن هم نه هر وقتی که شد، بلکه همان موقع. به خودم می گفتم دیگر منتظر چه هستی؟ تو باید قبل تر از این ها آنجا می بودی. همین حالا هم خیلی دیر شده!

در چنین لحظاتی یادم می رفت که شاید تصویر منظره ای که دیدم فتوشاپ بوده؛ شاید به عکاس کاربلدی پول داده بودند تا عکس را طوری دست کاری کند که منظره آب آن قدر خوشایند به نظر برسد. حتی یادم می رفت که شاید اصلا آن جزیره لعنتی فرسنگ ها دورتر در آن طرف کره زمین باشد. نه، هیچ راهی نداشت. بایدِ باید می رفتم.

بیشتر اوقات هم درنهایت بار سفر می بستم. البته نه همیشه، چون دراین صورت باید همه عمرم را در هواپیما از این مقصد به آن مقصد می گذراندم. ده ها هزار دلار بابت سفر به نقاط دوردست و خارق العاده ای هزینه کردم که فیسبوک و اینستاگرامم را هر روز حسابی سر کِیف می آوردند.

بعضی از سفر هایی که داشتم خیلی حیرت آور بودند، اما بسیاری از آن ها نه. راستش بیشترشان ضدحال بودند. بیشتر اوقات رؤیای سفر ساحلی ای که به خاطرش کلی هزینه نموده بودم، سرآخر با برداشتن فیلتر های مختلف دوربین، روشدن اصل منظره، هوایی که گه گاه توی ذوق می زد و جماعت چینی های گردشگری که همیشه درون کادر استوری های اینستاگرام دیگران بودند، به گردشی بی روح و معمولی ختم می شد.

شاید با خودتان فکر کنید که آدم بعد از چند بار از این مدل سفر ها به خودش می آید، اما نه. حداقل اولش که این طور نیست. اتفاقا اولش تأثیر معکوس دارد. من که آن اوایل خودم را قانع می کردم که اگر راضی نیستم، حتما علتش این است که مقاصد سفرم را درست انتخاب نکردم، بازدید های اینستاگرامم پایین است، بیش از آنچه فکر می کنم از قافله عقب هستم، مکان هایی که برای سفر انتخاب کردم به قدر کافی عجیب وغریب و جذاب نبوده اند، به ماجراجویی هایم آن طور که باید نمی گردد ماجراجویی گفت، به اندازه لازم تحقیق نکردم، شاید هم می بایست بیش از این ها پول خرج می کردم و …. سرآخر باز هم مثل همیشه به اینترنت یا بهتر بگویم ماشین دوپامین روی می آوردم تا تصویر آرمان شهر های تما م عیار دیگری را به خوردم بدهد که بتوانم همه امید ها و آرزوهایم را به پایش بریزم.

سال ها این کارم بود. بله، کلی سفر کردم، اما بیشتر اوقات باز هم آخرش به این نتیجه می رسیدم که به جایی سفر کردم که برایم لذت بخش نبود و بابت دیدن چیز هایی پول دادم که دیدن و ندیدن شان برایم اهمیتی نداشت. درواقع این لذت دیدن چیز های جالب نبود که من را به سفر ترغیب می کرد، بلکه نیروی محرکه سفررفتن هایم، ترس ندیدن این چیز ها بود. شاید این دو شبیه به نظر برسند، اما یکی نیستند و دو جهانی جدا از یکدیگرند.

ترس از دست دادن (فومو)، یعنی نوعی تمایل اجباری به تجربه ای خاص یا بودن در جایی نه به خاطر بهره ای که می بری، بلکه به خاطر ترس از نداشتن هر چیزی که خودت فکر می کنی در غیراین صورت عایدت نخواهد شد. این از دست دادن ها و فقدان ها تقریبا همیشه تخیلی بیش نیست.

ترس از دست دادن نوعی عذاب روانی خودساخته و یکی از بدترین توهم های ذهن ماست. ترس از دست دادن یعنی همان تصور غیرمنطقی، که همیشه به بقیه بیشتر از خودت خوش می گذرد یا مثلا این تصور پوچ که لحظه ناب زندگی درست نزدیک توست، اما این خودت هستی که تحویلش نمی گیری. فومو یعنی همان تصور غیرمنطقی ای که بعدی (این بعدی می تواند مکان، شخص یا اتفاق خاصی باشد) قرار است آن تمام عیارش باشد و تو با محدودکردن خودت به هر جایی که هستی یا هر کاری که می کنی، از دستش می دهی.

فومو یعنی همه آخر هفته ها با رفقایت به عشق وحال بروی درحالی که با هیچ کدام شان احساس نزدیکی نمی کنی. فومو یعنی شب آدینه به چندین و چند کافی شاپ مختلف بروی و از هیچ کدام لذت نبری، به این خاطر که دائم به کافی شاپ دیگری که شاید فلان دوستت آنجاست، فکر می کنی و با خودت می گویی حتما آنجا خیلی باحا ل تر از این کافی شاپ است.

ترس از دست دادن درحال تبدیل شدن به معضل بزرگی برای نسل ماست و دلیلش هم پیچیده نیست: نسل ما بیشترین گزینه ها را برای انتخاب دارد. درواقع مشکل از پارادوکس انتخاب آب می خورد. به همین خاطر است که هرچه زندگی شگفت انگیزتر می گردد، ما کمتر می توانیم شاد باشیم.

اگر برای صبحانه فقط از بین دو نوع بوریتو (نوعی غذای مکزیکی) حق انتخاب داشته باشید، هرکدام را که ظاهر خوشمزه تری دارد، انتخاب خواهید کرد و دیگر جای فکرکردن به چیزی نیست. اما اگر قرار باشد که از بین ده ها نوع بوریتوی مختلف یکی را انتخاب کنید، آن وقت است که احتمالا به عذاب می افتید و بعد از اینکه بالاخره یکی را انتخاب کردید، مدام با خودتان درگیر خواهید بود که آیا بوریتویی که خوردم، بهترین بوریتویی بود که می توانستم بخورم. چه بسا که سرآخر تصمیم بگیرید دوباره برگردید و بوریتوی دیگری را امتحان کنید. اما مگر در یک روز چند بار می گردد صبحانه خورد، خصوصا اگر آدم از بوریتو متنفر باشد! اصلا وقت برای امتحان کردن همه انتخاب هایی که می توانیم داشته باشیم، هست؟!

مشکل اینجاست که ترس از دست دادن فرصت تجربه اکنون را از آدمی می گیرد. شاید چنین چیزی برای تان عجیب باشد، چون فومو مردم را تحریک می نماید تا آنجا که می توانند تجربه کسب نمایند، اما درعین حال باعث می گردد که آن تجربیات همه معنی و مفهوم شان را از دست بدهند، زیرا مردم تحت تأثیر فومو تصمیماتی می گیرند که برمبنای واقعیت تجربیات نیست، بلکه از روی توهماتی است که از آن تجربیات گرفته شده اند.

همین می گردد که مثلا با وجود اینکه از رفتن به مهمانی شام با همکاران تان بیزارید، اما، چون نمی خواهید از قافله عقب بمانید، پای نرفتن هم ندارید. با خودتان فکر می کنید این مهمانی فرصت بزرگی است تا هر کسی نیمه گمشده اش را که می تواند با او رابطه ای پایدار و ابدی داشته باشد، پیدا کند و شبش را بسازد. خلاصه اینکه مهمانی شام را هرطور شده می روید؛ اما، چون بودن در آنجا خواسته واقعی تان نیست، شب خاطره سازی برای تان رقم نمی خورد و هیچ کس همدم تان نمی گردد، بلکه برعکس گوشه ای کز می کنید و درحالی که سرتان در گوشی موبایل تان است، به همه خوش گذرانی های دیگری که می توانستید به جای این شام کسل نماینده داشته باشید، فکر می کنید.

این گونه است که زندگی مبتلایان به فومو حسابی شلوغ پلوغ می گردد، اما در حال زندگی نمی نمایند و از اکنون شان لذت نمی برند. این افراد وسواس فکری ناامیدنماینده ای نسبت به تجربه باکیفیت ها دارند. اما واقعیت این است که تجربیات شان فقط کمیت دارد و خبری از کیفیت نیست.

آن وقت ها که با بی خیالی پای تماشای عکس های اینستاگرامی از کوه و دشت و دریا می نشستم، هرگز از خودم نمی پرسیدم که آیا کل فرایند سفر، از چمدان بستن و پرواز و بی خوابی گرفته تا پول خرج کردن و راهنما دریافت و دنبال هتل گشتن، به چیز هایی که آن مکان برایم در چنته دارد، می ارزد یا نمی ارزد؟ نه، ذهنم فقط همین قدر می کشید که فلان کار خیلی باحال تر از کاری است که الان درگیرش هستم و این کافی بود تا تصمیم بگیرم که باید بار سفر ببندم. این شیوه تصمیم گیری کاملا ناپخته و تکانه ای است. همین که چیزی به نظرم بهتر می آمد، کافی بود تا بلافاصله به این نتیجه برسم که بله بهتر است و باید برایش وقت و انرژی صرف کنم.

سال ها قبل که مشاوره روابط بین فردی می دادم، متوجه مشابه این رفتار در عده زیادی از جوان تر ها شدم. کم نیستند پسران جوانی که به محض دیدن دختری خوش ظاهر از خودشان می پرسند چطور باید به او نزدیک شوم، درحالی که اول باید سؤال های واضح دیگری از خودشان بپرسند، مثلا اینکه آن دختر چه خصوصیاتی دارد؟ آیا می توانم از بودن در کنارش لذت ببرم؟ آیا می توانیم با هم کنار بیاییم؟ آیا اگر او هم مایل به برقراری رابطه باشد، می توانیم زوج شاد و خوشبختی باشیم؟ در ذهن این قبیل افراد جذاب بودن یک دختر برابر است با این میل که می خواهم با او باشم.

الان می فهمم که آن ها نیز به نوعی فومو (ترس از دست دادن) داشتند. به دست آوردن زنی زیبا برایشان به همه اکنون می چربید. اما چون زندگی، همیشه افراد تازه دیگری را هم رو می نماید، این قبیل افراد هرگز نمی توانستند از انتخاب شان راضی باشند. این بازیِ ذهن مریض شان بود که بدون اینکه بدانند، خودشان را درگیرش نموده بودند، یعنی بازی شیء سازی از کسی که می خواستند یا تصور می کردند می خواهند با او باشند.

ترس از دست دادن هم دقیقا به همین جا می رسد: شی ء سازی. نه فقط شی ء سازی از دیگران، بلکه از خودمان هم. یعنی زندگی را چک لیستی از اقلام یا امتیازاتی ببینی که باید شمارشان را پیش از مرگت به بالاترین حد نصاب برسانی. اما زندگی که بازی ویدیویی نیست. نکند فکر نموده اید که وقتی مُردید، می توانید تایم لاین فیسبوک تان را با خود ببرید؟!

زندگی مجموعه ای از تجربیات پیچیده ای است که ترکیبی از شادی ها و تقلا های گوناگون را به ارمغان می آورند و باید بر اساس احساسات و ارزش های کنونی مان ارزیابی و درموردشان تصمیم گیری گردد. اما فومو که از دلواپسی هایمان سربرمی آورد، توان انجام این کار را از آدمی می گیرد.

الان می دانم که واقعیت آن قدر ها هم مثل ساحل پرنورِ آبی سبزی که اینترنت نشانم می دهد، خوش رنگ ولعاب نیست. اما شاید بیشتر مردم هنوز متوجه این قضیه نباشند، چراکه کار اینترنت در خواستنی نشان دادن چیز ها حرف ندارد، درحالی که در نشان دادن واقعیت های زندگی چندان خوب نیست.

برای اینکه از فومو خلاص شوید، باید توهماتی را که بر تصمیم گیری هایتان سایه افکنده اند، از بین ببرید. بدانید که هیچ جایی و هیچ رابطه ای نمی تواند کامل و بی عیب ونقص باشد. بهتر و بدتر تا حد زیادی نسبی هستند و به چیز های بسیار دیگری غیر از آنچه روی کاغذ یا در فضای مجازی می بینید، بستگی دارند. می توانید به عالی ترین نقطه جهان سفر کنید، اما اگر سگ تان یک روز پیش از حرکت بمیرد، چه بسا آن سفر استثنایی برای تان به سفری سخت ناگوار تبدیل گردد و کاری هم از دست تان ساخته نخواهد بود. خیلی چیز هایی که زندگی را خوب یا بد می نمایند، غیرقابل پیش بینی و خارج از کنترل ما هستند.

بابت همه تجربیات بزرگی که در زندگی حاصل می شوند، باید هزینه هایی پرداخت گردد. کسب این تجربیات نیازمند مایه گذاشتن و جان فشانی است. طبیعی است که گاهی مایل نباشید خودتان را به این تجربیات بسپارید، اما به این معنی نیست که لزوما چیزی را از دست خواهید داد. درواقع اگر خوب فکر کنید، می بینید که همیشه درحال از دست دادن چیزی هستید که بعضا نداشتن آن چیز می تواند برای تان بهتر باشد.

درباره خودم، چیزی که به من یاری کرد از فومو (ترس از دست دادن) خلاص شوم این بود که فهمیدم آدم همیشه از بعضی قافله های زندگی بازمی ماند. بله، من به اینجا و آنجا سفر می کردم تا مکان های شگفت انگیز را ببینم، اما با این کار از برقراری ارتباط مستحکم با دیگران و بودنِ قابل اتکا در کنار کسانی که برایم مهم بودند، بازمانده بودم. دیگر توانایی تمرکز بلندمدت نداشتم و از کوشش برای موفقیت، پیشرفت شغلی و تقویت مهارت ها و رسیدن به ظرفیت های کاملم دست کشیده بودم.

تجربیات باارزش اَشکال مختلفی دارند. بعضی از این تجربیات هیجان انگیزند و بعضی دیگر ارزش شان در حد همان پست های اسنپ چتی است. الان که به گذشته ها فکر می کنم، با خودم می گویم ای کاش از کتاب هایی که در سواحل جزیره بالی خوانده بودم، بیشتر حظ می بردم تا سایر تجربیاتی که در آنجا داشتم. اولین باری که این قضیه را به خودم اعتراف کردم، آزاردهنده بود، اما واقعیت داشت.

تجربه های باارزشی هم هستند (مثل خلوت کردن، دوستی، خودآموزی) که هرگز رنگ شان را در عکس های اینستاگرامی نخواهید دید، زیرا نمی توان از آن ها عکس گرفت. این تجربه ها چیزی نیستند که در بیرون به دنبال شان بگردید، بلکه باید در درون تان ساخته شوند. اولین قدم در جهت ساخت این تجربیات، آن روزی است که بفهمید معنای زندگی جمع کردن هرچه بیشتر تجربیات رنگارنگ نیست، بلکه تمرکز شش دانگ بر تجربه های کمتر، اما باکیفیت است.

منبع: markmanson.net