لوترای واروی استارابادی زبانِ سربازان گرگانی در جنگ جهانی دوم - وبلاگ هیچکس

به گزارش وبلاگ هیچکس، به گزارش خبرنگار خبرنگاران درگرگان، آیین رونمایی از کتاب لوترا زبان رمزی: لوترای واروی استارابادی و لوترای شالی استارابادی به قلم کریم الله قائمی، پژوهشگر و نویسنده گلستانی، با حضور معاون فرهنگی و رسانه ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گلستان و جمع دیگری از مسئولان و اهالی فرهنگ و ادب گلستان، در شامگاه دوشنبه 11 اردیبهشت ماه در تالار فخرالدین اسعد گرگانی برگزار گردید.

در ابتدای مراسم، جواد قربانی، معاون فرهنگی و رسانه ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گلستان، ضمن گرامیداشت و تبریک روز معلم که جمعی از این قشر پرتلاش در این مراسم حضور داشتند، گفت: در راستای سیاست های این دستگاه اجرایی، تجلیل از مفاخر و مشاهیر در دستور کار واقع شده است.

وی اضافه نمود: به همین دلیل و در نخستین روز از خردادماه سال گذشته از کریم الله قائمی و عبدالصالح پاک دو تن از مفاخر استان گلستان که در تعمیق اندیشه و بازنمایی جلوه هایی از فرهنگ و فولکلور استان و ارتقاء آگاهی جامعه مجدانه تلاش و خدمت کردند تجلیل به عمل آمد.

قربانی با اشاره به اینکه در امسال نیز تجلیل از دو چهره دیگر نیز در دستور کار است، گفت: هدف ما این است که نسل جوان گنجینه های معنوی خود را بشناسند و امیدوارم

کریم الله قائمی، نخستین کسی است که بی هیچ هیاهو، بیانیه و مانیفست شعر کاریکاتور را در ایران به شاعران شوخِ شیرین کار عرضه داشت و چندین دفتر شعر آفتابی از خنکای سرچشمه های درون بی آلایشش جوشید.

نسل جوان و نوجوان ما با تأسی از زندگی و کوله بار تجربیات این عزیزان، گام های قدرتمندی را در ادامه مسیر برای آینده بردارند.

سپس جهانگیر نصری اشرفی، نویسنده و پژوهشگر و از اعضای فرهنگ خانه مازندران و یکی از شاخص ترین پژوهشگران میدانی ایران که این کتاب زیر نظرش منتشرشده است، گفت: دست کم نیم قرن تلاش ستودنی استاد بردبار و فروتن کریم الله قائمی، کامیابی هایی بس شیرین و شورانگیز برای زبان شناسان و فرهنگ دوستان گستره مازندران، استاراباد، گرگان و گلستان (هیرکانیه باستانی) به همراه آورد.

وی اضافه نمود: سخن گفتن، تکریم و تعظیم قائمی هیچ یک از شائبه های رایج را به همراه ندارد، چراکه او مردی است آینه وار که نه دستی در قدرت و نه توشه ای از ثروت دارد اما جلال و شوکت خیره کننده این انسان کم نظیر برای همگان رشک برانگیز است.

نصری اشرفی گفت: کریم الله قائمی اندیشه ورزانه زندگی اش را با قلم و دفتر دیوان گونه اش پیوندی ناگسستنی داده و دیوانی سراسر عشق و دوستی است. او نخستین کسی است که بی هیچ هیاهو، بیانیه و مانیفست شعر کاریکاتور را در ایران به شاعران شوخِ شیرین کار عرضه داشت و چندین دفتر شعر آفتابی از خنکای سرچشمه های درون بی آلایشش جوشید.

وی اضافه نمود: قائمی مقالات و آثار پژوهشی گوناگونی درباره فرهنگ مردم منطقه ها یادشده عرضه نموده که هر یک از این تحقیقات می تواند دستمایه و مرجع پژوهشگران مردم شناسی در نسل های آینده باشد.

نصری شرفی ادامه داد: کافی است نظری به دو دانشنامه تبرستان و مازندران و دانشنامه گلستان بیندازیم؛ بی تردید مدخل لوترای قائمی در این دو اثر چون خورشیدی به دیگر مداخل مردم شناسی و فولکلور

لوترا، لوتر یا لُتر و حدود بیست نوع تلفظ دیگر از این کلمه به معنای زبان رمزی است که بین دو با چند و یا جمعی گفت وگو می گردد تا آن عده بتوانند در حفظ نوامیس، سرمایه، عقیده و قلمرو و زندگی یا وطن خود آزادانه زندگی کنند و از تجاوز بیگانه و یا ناباب در امان باشند.

این دو اثر پرتو می افشاند.

وی سپس ادامه داد: شادمانه به استحضار دوستداران فّر و فرهنگ می رسانم که چهار اثر ارزشمند و پراهمیت استاد که همگی حاصل عشق، آگاهی و تلاش های بی وقفه ایشان در پاسداری از دستاوردها و یادمان های نیاکان و سرزمین ماست، در نشر درنگستان، یا در دست تجدید چاپ است یا مراحل چاپ اول را پشت سر می گذارد.

نصری اشرفی درباره این کتاب، گفت: در اهمیت و منحصربه فرد بودن این اثر کافی است یادآور شوم که از شروع پژوهش پیرامون این دو زبان در سال 1350 شمسی تا به امروز، چندین تن از دانایان، گویشوران و حافظان بی بدیل دو لوترای استارابادی و شالی جان به جان آفرین تسلیم کردند.

وی اضافه نمود: احتمال دارد این اثر به علت پیچیدگی های رموز آن و قواعد پنهانی و اختیارات فردی مخاطبان در نحوه کاربرد پاره ای از واژگان چندحرفی، خالی از بعضی اشکالات و اشتباهات نباشد. این موضوع قطعاً موردتوجه و نقد زبان شناسان قرارگرفته و در ویراست چاپ های بعدی اصلاح خواهد شد؛ اما بااین وجود، این کتاب اگر نگوییم نخستین پژوهش است، دست کم از محدود پژوهش های در ایران بوده که با این دامنه وسیع پیرامون زبان های رمزی و در حال فراموشی صورت پذیرفته است.

در ادامه پس از قرائت پیغام غلامرضا منتظری، کننده مردم گرگان آق قلا و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، درباره شخصیت کریم الله قائمی و فعالیت های وی و نیز گرامیداشت مقام معلم، اجرای موسیقی مقامی فولکلور به سرپرستی سید احمد حسینی، زینت بخش این آیین فرهنگی شد.

در بخش پایانی مراسم، کریم الله قائمی ضمن قدردانی از تمامی گویشوران و اهالی قلم و نشر درنگستان، درباره شناخت اولیه لوتراها، گفت: لوترا، لوتر یا لُتر و حدود بیست نوع تلفظ دیگر از این کلمه به معنای زبان رمزی است که بین دو با چند و یا جمعی گفت وگو می گردد تا آن عده

در دهه 1330 تا 1340 خورشیدی خیلی از دانش آموزان دبیرستان ایرانشهر گرگان و حتی مردم عادی از باسواد و بی سواد به زبان شالی استارابادی سخن می گفتند و حتی دانش آموزان انشاء می نوشتند.

بتوانند در حفظ نوامیس، سرمایه، عقیده و قلمرو و زندگی یا وطن خود آزادانه زندگی کنند و از تجاوز بیگانه و یا ناباب در امان باشند.

وی با اشاره به اینکه زبان های رمزی شامل هیچ زبان، گویش و لهجه ای در جهان نیست، اضافه نمود: نام گذاری زبان های رمزی به طورمعمول برحسب ساختار آن است و برمبنای مشاغل افراد نیست. در سال 1341 خورشیدی آقای منوچهر محجوبی در برخوردی که با چند مطرب در تهران داشته متوجه شده که آن ها با خود به زبانی مخصوص حرف می زنند.

قائمی ادامه داد: محجوبی با این مطرب ها نشسته و چندصفحه ای یادداشت برداشته است و به صورت ناقص آن را در مجله کیهان هفتگی شماره 37 در سال 1341 به چاپ رسانده و در نوشته اش یادآور می گردد که نوازندگان و مطربان تهران با زبانی دیگر در بین خود تبادل نظر می کنند که بدان لوترای مطربی نام نهاده ایم.

کریم الله قائمی درباره این اظهارنظر و نوشته، گفت: نخست آنکه لوتراها را به طورمعمول برحسب ساختار هر یک نام گذاری می کنند؛ نه از روی نام مشاغل، دوم آنکه اگر نویسنده محترم در دهه 1330 تا 1340 خورشیدی به گرگان می آمدند، از نزدیک مشاهده می کردند که خیلی از دانش آموزان دبیرستان ایرانشهر گرگان و حتی مردم عادی از باسواد و بی سواد به همین زبان که زبان شالی استرابادی نام دارد و کامل تر است سخن می گفتند و حتی دانش آموزان انشاء می نوشتند.

قائمی سپس با اشاره به اینکه در لوتراها، حروفِ کلماتی که تلفظ می گردد به لوترا تبدیل می شوند و لوتراها تنها شفاهی نبوده، بلکه حتی در مراودات سازمانی برای حفظ سرزمین و ایده های خود هم به کار می رفته است، گفت: تبدیل کلمات به زبان های

لوتراها یا زبان های رمزی، زبان نیستند بلکه نوعی تبدیل زبان اند؛ به عبارتی لوتراها مانند دستگاه های آبمیوه گیری هستند که هر نوع میوه ای را در آن بریزند افشره همان میوه را تحویل می دهد. درنتیجه می توان با هر زبان و نحو دستور همان زبان از لوترا سود برد.

رمزی بر اساس معنای آن نیست. چون کلمات متعددی ممکن است دارای یک معنا باشند. مثلاً نیک، نیکو، خوب و در محاوره خُب و خاب؛ همه معنای خوب می دهند ولی در تبدیل به زبان رمزی، هر یک معادلی دارند.

وی با تأکید بر اینکه لوتراها یا زبان های رمزی، زبان نیستند بلکه نوعی تبدیل زبان اند، اضافه نمود: یعنی اگر به فرض دو نفر فارسی زبان با لوترای واروی استارابادی یا شالی باهم گفت وگو کنند، مراتب دستوری و نحوی آن هم فارسی است. حالا این مورد درباره مراوده دو انگلیسی زبان یا فرانسوی زبان نیز صدق می نماید. لوتراها مانند دستگاه های آبمیوه گیری هستند که هر نوع میوه ای را در آن بریزند افشره همان میوه را تحویل می دهد. درنتیجه می توان با هر زبان و نحو دستور همان زبان از لوترا سود برد.

قائمی درباره این قاعده سپس مثالی آورد و گفت: دانشجویان گرگانی در دهه سی تا چهل خورشیدی در خوابگاه دانشجویان تبریز، انگلیسی را به زبان لوترای واروی استارابادی صحبت می کردند و یا بعضی از سربازان گرگانی در زمان جنگ جهانی دوم در محل کارشان با لوترای واروی استارابادی حرف می زدند که دیگران متوجه حرف های آن ها نشوند.

وی در ادامه، اظهار کرد: هر لوترایی به طورمعمول باید همه کلماتِ جاری زبان ها را قابل تبدیل باشد. بعلاوه تمام لوتراها دارای قوانین هستند و در اول یا وسط و یا آخر آن ها تغییراتی انجم می گیرد. حرف یا حروفی کم یا زیاد می گردد و پیوندی در اول، وسط و یا آخر و یا به اصطلاح تزریقی در وسط صورت می گیرد.

پژوهشگران داخل و خارج رمزگشایی نشده بود که آن را پس از پنجاه سال تلاش و با یاری 30 گویشورِ بلدِ این زبان توانسته ام در بی قانونی، قانون هر دسته از کلمات هم خوان را در مصوت های بلند آوایی و مکانی آن ها تنظیم کنم و قواعد آن را بنویسم.

کریم الله قائمی سپس،

دانشجویان گرگانی در دهه سی تا چهل خورشیدی در خوابگاه دانشجویان تبریز، انگلیسی را به زبان لوترای واروی استارابادی صحبت می کردند و یا بعضی از سربازان گرگانی در زمان جنگ جهانی دوم در محل کارشان با لوترای واروی استارابادی حرف می زدند که دیگران متوجه حرف های آن ها نشوند.

مطرح کرد: قدیمی ترین و معتبرترین زبان های رمزی در ایران، لوترای واروی استارابادی است که در کتاب حدود العالم من المشرق و المغرب از نویسنده ای گمنام است که نوشته است: مردم شهر استاراباد غیر از زبان فارسی گرگانی به زبان دیگری سخن می گویند به نام لوترای استرابادی که تاریخ کتابت آن اثر 372 قمری ثبت شده است. حدود هزار و صدسال پیش و گرگانی های امروز هم به آن لوترای واروی استرآبادی می گویند و قدمت اصلی و مخفی آن خیلی قبل از این ها است.

پس از تشریح مصوّت های رایج در این لوترا و نیز اشاره مبسوط به شش لوترای زرگری، سرگری، شرگری، مرغی، گنجشکی و شَتی به وسیله کریم الله قائمی که با استقبال ویژه حاضران نهاده شد؛ یحیی ضمیری و حجت عمادی، دو تن از گویشوران در قید حیات، بر روی صحنه به زبان واروی استارابادی و شالی استارابادی با یکدیگر به گفت وگو نشستند.

در بخش پایانی مراسم، در حضور جمعی از مسئولان و اهالی فرهنگ و ادب، کتاب لوترا زیان رمزی: لوترای واروی استارابادی و لوترای شالی استارابادی به قلم کریم الله قائمی که زیر نظر جهانگیر نصری اشرفی و ویراستاری معصومه افشار در شمارگان 200 جلد و 244 صفحه به وسیله نشر درنگستان منتشرشده است، رونمایی به عمل آمد و سپس جشن امضایی برپا شد.

به گزارش ایبنا، کریم الله قائمی، نویسنده، پژوهشگر، طنزپرداز، مترجم زبان تبری، شاعر و صاحب مانیفستِ شعرِ گفتار در ایران است که در اقسام شعر تبری، فارسی و گویش گرگانی آثاری قابل توجه دارد.

وی متولد ششم تیرماه 1318 خورشیدی در شهرستان کردکوی و مقیم گرگان است و تجربه پژوهشگری در 7 زبان رمزی منطقه گلستان را دارد.

تا به امروز از او کتاب هایی چون سورم سرا، زیلوی سادگی، هشت کتاب طنز: کاریکریماتور منتشرشده و بیش از 25 کتاب پژوهشی هم در دست چاپ دارد که می توان به اثری 2 جلدی چون فرهنگ واژگان گویش گرگانی اشاره نمود.

منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران